W czasach dezinformacji narzędzia do weryfikowania źródeł wiedzy, fact-checking oraz weryfikacja kont i mediów, z których udostępniamy treści, są niezbędne. Sięgnij po nasz poradnik na temat dezinformacji.
- Korzystaj tylko ze sprawdzonych źródeł. Wybieraj duże, prestiżowe, sprawdzone media (zdecydowanie nie wszystkie – niektóre media niestety również kłamią).
- Media społecznościowe oraz influencerzy są agregatorami treści, generują zasięgi dla zbiórek i rzetelnych źródeł wiedzy. Pamiętaj jednak – zawsze weryfikuj influencera czy aktywistę. Co do zasady, nie szukaj u nich rzetelnych sprawdzonych informacji. Niech nie będą pierwszymi miejscami, z których czerpiesz informacje. Sięgnij raczej do:
- W przypadku opracowań i newsów własnych influencerów, sprawdzaj ich zaplecza, a także czym zajmowali się wcześniej. Czy mają wykształcenie w dziedzinie, o której się wypowiadają? Gdzie pracują i czym zajmują się na co dzień?
- Zanim podasz taką informację dalej, zrób trzy oddechy, zweryfikuj, sprawdź i zastanów się.
- Staraj się opierać na dłuższych analizach, a nie krótkich, emocjonalnych newsach. Chyba że są ze sprawdzonego wcześniej źródła.
- Nie podawaj dalej zdjęć z miejsc walki. Nie podawaj informacji o starciach zbrojnych i wieści z linii frontu. Lepszym pomysłem jest udostępnianie informacji o zbiórkach, fact-checkingu, walki z dezinformacją i niesionej pomocy.
- Korzystaj z serwisów fact-checkingowych. Listę znajdziesz poniżej. Instytucje fact-checkingowe i portale tego typu zajmują się sprawdzaniem wiarygodności treści i obnażaniem fake newsów.
- Zgłaszaj trollerskie (fałszywe, siejące panikę, podające nieprawdę, polaryzujące społeczeństwo) konta w Social Media.
- Jak rozpoznać troll-konta? Zwykle są to profile, które często komentują tak samo albo publikują to samo, ale mogą wyglądać jak prawdziwe. Najczęściej zostały niedawno założone. Nie mają żadnej historii treści. Często są obecnie monotematyczne. Wbrew stereotypom, mają zdjęcie profilowe i znajomych na koncie. Żeby je neutralizować, możesz skorzystać z profilu na Twitterze, stworzonego przez Brand24: Demaskujemy dezinformację.
- Staraj się docierać do źródeł pierwotnych. Kto informację podał jako pierwszy? Na jakiej podstawie?
- Czytaj całe artykuły, a nie tylko nagłówki!
O dezinformacji:
- 4 rady, jak bronić się przed rosyjską dezinformacją – odcinek specjalny. DZIAŁ ZAGRANICZNY
- Czym jest fact-checking? NASK
- Fake news, fact-checking, and bias: How to check for facts, bias, and fake news. Tacoma Community College
- Bezpłatne szkolenie na temat dezinformacji. Sekurak
- OSINT (Biały Wywiad), czyli techniki pozyskiwania informacji o ludziach i firmach. Niebezpiecznik
Być może zainteresuje Cię również: Apokalipsa w digitalu. Epilog: iOS 15.
Serwisy do fact-checkingu:
PL
ENG
Pamiętaj! To ważniejsze niż kiedykolwiek: być krytycznym i mówiącym “sprawdzam” w Internecie!
Dobrym pomysłem jest podanie dalej naszego poradnika na temat dezinformacji. W dowolnej formie. Skorzystaj z niego, aby porozmawiać o dezinformacji z rodzicami i dziadkami. Przekaż tę wiedzę znajomym. Udostępnij.
Przeczytaj także: Jak chronić prywatność na Facebooku? Ustawienia, o których możesz nie wiedzieć
Rodzaje dezinformacji i fake newsów
Fake newsy i fałszywe historie czy informacje tworzone są zazwyczaj po to, aby promować daną agendę polityczną, powodować zamieszanie, doprowadzać do destabilizacji czy być po prostu dochodowym biznesem dla internetowych wydawców. Można je podzielić na następujące rodzaje:
- Satyra albo parodia – jej celem nie jest wyrządzenie krzywdy, ale ma potencjał do oszukania kogoś
- Treść wprowadzająca w błąd – wprowadzające w błąd użycie informacji na temat sprawy lub osoby
- Fałszywa treść (Imposter content) – fałszywie powołuje się na prawdziwe źródła
- Treść sfabrykowana – nowa treść, w 100% fałszywa, mająca na celu oszukanie bądź wyrządzenie krzywdy
- Fałszywe połączenie (clickbait) – połączenie angażującego tytułu, które wywołuje emocje, ale jest niespójny z treścią
- Fałszywy kontekst – prawdziwa treść ulokowana w fałszywym kontekście (ziarno prawdy)
- Treść zmanipulowana – prawdziwa informacja, zniekształcona, aby oszukać odbiorcę
- Mylne informacje – fałszywe treści, udostępniane bez złej intencji
- Niegodziwe użycie informacji – udostępnianie prawdziwych informacji, ale w celu wyrządzenia szkody
- Dezinformacja – fałszywe informacje, tworzone i udostępniane przez osoby mające złe intencje.
Bardzo ważny poradnik w tych czasach! Koniecznie musimy robić długie analizy, sprawdzać w kilku miejscach i jak nie jesteśmy pewni – nie podawać informacji dalej!
Super poradnik!